Là hoạt động kinh tế ngoài thị trường chính thức không phản ánh trong thu nhập quốc dân, hoặc là vì hoạt động như thế không qua thị trường hoặc vì nó là bất hợp pháp. Hoạt động kinh tế bất hợp pháp có thể hoạt động khá hữu hiệu trong hệ thống giá thông thường và được xác định bởi cung và cầu.
Các ví dụ cụ thể là sự mua bán dược phẩm bất hợp pháp trên hè phố hoặc rượu trong thời kỳ bị cấm sử dụng tại Mỹ vào những năm 1920, hoặc là thực phẩm tại Anh trong chiến tranh thế giới thứ hai khi việc cung cấp theo tiêu chuẩn còn hiệu lực.
Hoạt động ngoài thị trường không có giá cả cố định và xác định bởi cung cầu. Một vài hoạt động ngoài thị trường có thể được thực hiện vì những lý do nhân đạo. Ví dụ hoạt động của người vợ với tư cách là người nội trợ trong gia đình và các người tình nguyện làm việc bắc ái.
Hoạt động ngoài thị trường khác được thực hiện trên cơ sở hàng đổi hàng, ví dụ người thợ máy sửa chữa xe cộ cho người thợ điện thì đổi lại, người này ráp đèn trong nhà người thợ máy. Tiền không thay đổi, bàn tay và hoạt động không được ghi chép. Đa số các tham chiếu về nền kinh tế đen đều liên quan đến tình hình bất hợp pháp của người lao động không công khai thu nhập của họ.
|